Νίκολ, Γουίλιαμ

(William Nicol, ;1768 – Εδιμβούργο 1851. Υπήρξε καθηγητής της φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου είχε ως μαθητή τον Μάξγουελ. Είναι γνωστός για τις έρευνες επί της πόλωσης του φωτός. Το 1828 ανακάλυψε το πρίσμα που φέρει το όνομά του· το πρίσμα αυτό αποτελεί το βασικό μέρος των πολωμέτρων και των μικροσκοπίων ορυκτολογίας και ονομάζεται απλώς «νίκολ». Ασχολήθηκε ειδικά με τη δομή των κρυστάλλων και άφησε το θεμελιώδες έργο: Επί της μικροσκοπικής δομής των κρυστάλλων (1851). πρίσμα του Ν. Ένα πρίσμα που έχει κατασκευαστεί από ασβεστίτη και χρησιμοποιείται για την πόλωση του φωτός, καθώς και για την ανάλυση του επίπεδα πολωμένου φωτός (όπως π.χ. πολωτικά μικροσκόπια).(Η πόλωση είναι χαρακτηριστικό όλων των εγκάρσιων κυμάτων και συνίσταται –γενικά- στον περιορισμό των μετατοπίσεων του κύματος πάνω σε ένα επίπεδο) Ο κρύσταλλος κόβεται λοξά σε γωνία περίπου 35° και τα δύο τμήματα συγκολλούνται με λεπτό στρώμα από βάλσαμο του Καναδά, που είναι διαφανές υλικό με δείκτη διάθλασης ενδιάμεσο από το δείκτη διάθλασης για την τακτική ακτίνα του ασβεστίτη και το δείκτη διάθλασης για την έκτακτη ακτίνα. Μία φυσική ακτίνα που προσπίπτει στη μια πλευρά του πρίσματος αναλύεται εξαιτίας της διπλοδιαθλαστικότητας του κρυστάλλου, δηλαδή της ύπαρξης διαφορετικών δεικτών διάθλασης για διαφορετικές διευθύνσεις πόλωσης, σε δύο ακτίνες (τακτική και έκτακτη). Όταν οι δύο αυτές ακτίνες συναντήσουν το βάλσαμο του Καναδά, η τακτική ακτίνα υφίσταται ολική ανάκλαση, εκτρέπεται και απομακρύνεται από την αρχική διεύθυνση ενώ η έκτακτη ακτίνα περνά κατευθείαν μέσα από το στρώμα του βαλσάμου, βγαίνει μετά από αυτό, προχωρά μέσα στον κρύσταλλο και βγαίνει από την πίσω πλευρά του πρίσματος. Η αναδυόμενη έκτακτη ακτίνα είναι επίπεδα πολωμένη, με ταλαντώσεις παράλληλες προς τη μικρή διαγώνιο της διατομής του κρυστάλλου σε σχήμα ρόμβου και έχει ένταση ίση με το μισό της αρχικής προσπίπτουσας δέσμης. Τα πρίσματα Ν. χρησιμοποιούνται στα πειράματα πόλωσης είτε ως αναλύτες είτε ως πολωτικά σώματα.